Μαθητικές επιδόσεις και στόχοι επαγγελματικής σταδιοδρομίας – Έρευνα ΙΟΒΕ

Δημοσίευση μελέτης: 12/04/2023

 Η εκπαίδευση παίζει κεντρικό ρόλο στην κοινωνική κινητικότητα. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα θεωρείται ότι για δεκαετίες λειτούργησε ως μηχανισμός διαγενεακής κοινωνικής κινητικότητας, κυρίως ανοδικής. Η Ελλάδα παρουσιάζει ένα σχετικά υψηλό επίπεδο διαγενεακής κινητικότητας στην εκπαίδευση, σε σύγκριση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, οριζόμενη ως το ποσοστό των πολιτών που επιτυγχάνουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης από αυτό των γονιών τους. Παρά την σχετικά καλή αυτή επίδοση, η διαγενεακή μεταφορά της κοινωνικοοικονομικής θέσης και των ανισοτήτων παραμένουν, όπως συμβαίνει και στις περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο. Μεταξύ των αιτιών περιλαμβάνονται οι άνισες προοπτικές που ανοίγονται από την πληθώρα των επιλογών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, καθώς και η επιμήκυνση του μέσου ακαδημαϊκού βίου. Επιπλέον, παρά το ότι η φοίτηση στα πανεπιστήμια είναι κατά βάση δωρεάν, η πρόσβαση στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι βασίζεται σε εξετάσεις που συνεπάγεται ότι μαθητές με υποδεέστερες επιδόσεις έχουν άνισες προοπτικές στη ζωή τους. 

Η ανάγκη του Επαγγελματικού Προσανατολισμού στους εφήβους σήμερα

Της Τσιρογιάννη Τόνιας*

Η επιλογή των σπουδών στην ηλικία των 17 είναι αρκετά δύσκολη, καθώς τα κίνητρα και οι φιλοδοξίες συχνά διαφέρουν από αυτά της ηλικίας των 25 ετών, που συνήθως αρχίζουμε να εργαζόμαστε σε κανονική, καθημερινή βάση.

 Η δυσκολία έγκειται στην έλλειψη του Επαγγελματικού Προσανατολισμού από ανθρώπους – επαγγελματίες που γνωρίζουν την αγορά εργασίας, ώστε οι έφηβοι να πληροφορηθούν για τις νέες τάσεις και να τις ταιριάξουν με τις δυνατότητες και κλίσεις τους. 

Ένας στους δύο μαθητές χωρίς επαγγελματικό προσανατολισμό.

Ένας στους δύο 15χρονους δεν έχει επαρκή γνώση γύρω από την αγορά εργασίας όταν αποφασίζει για τη σταδιοδρομία του.

Με ποια κριτήρια επιλέγουν οι έφηβοι κλάδο σπουδών και κατ’ επέκτασιν επαγγελματικό προσανατολισμό; Πόσο τους επηρεάζουν τα στερεότυπα της κοινωνίας; Τους βοηθάει ή τους εγκλωβίζει η στάση των γονιών τους; Η επιλογή σταδιοδρομίας απαιτεί επαρκή γνώση των επαγγελμάτων και της αγοράς εργασίας, αλλά και αυτογνωσία και κριτική ικανότητα. Ωστόσο, οι Ελληνες μαθητές είναι αβοήθητοι, χωρίς πλοηγό για μία τέτοια κρίσιμη απόφαση. Ο θεσμός του ΣΕΠ εισήχθη στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα πριν από επτά δεκαετίες, το 1953, αλλά παρά τις προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς παρέμεινε υποβαθμισμένος. Στο πλαίσιο αυτό, ύστερα από εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) το υπουργείο Παιδείας εισάγει το μάθημα του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣΕΠ) στη μέση εκπαίδευση, συγκεκριμένα στη Γ΄ Γυμνασίου, ευελπιστώντας αυτή τη φορά το μάθημα να γίνεται ουσιαστικά κερδίζοντας το ενδιαφέρον των μαθητών. Ο ΣΕΒ καταθέτει σειρά δράσεων συνεργασίας των σχολείων με τις επιχειρήσεις στο πεδίο του ΣΕΠ. 

Πώς έχουν αλλάξει οι προτιμήσεις των υποψηφίων - Η ζήτηση μεταβάλλεται, τα ΑΕΙ μένουν ίδια .

Τα αποτελέσματα και των φετινών εξετάσεων πιστοποιούν ότι ο ακαδημαϊκός χάρτης δεν έχει προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες.

Οι 18χρονοι στρέφονται στην πληροφορική και σε σπουδές οικονομίας, «περιφρονώντας» τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Η τάση αποδίδεται στον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και στο ότι ξεθωριάζει το όνειρο του διορισμού στο Δημόσιο, βασικός επαγγελματικός προορισμός των πτυχιούχων ανθρωπιστικών σπουδών. Την ίδια στιγμή, η εφαρμογή της ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ) για δεύτερη χρονιά εδραιώνει το νέο τοπίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με πολλές κενές θέσεις ακόμη και σε τμήματα κεντρικών ΑΕΙ. Οι παράγοντες αυτοί θα προκαλέσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στο προσωπικό και τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη αλλαγών. 

Τι σπουδάζουν τα παιδιά μας;

Του Στράτου Στρατηγάκη*

Στην Ελλάδα έχουμε τους περισσότερους φοιτητές από όλη την Ευρώπη, τους λιγότερους πτυχιούχους και τους λιγότερους καθηγητές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Αυτό προκύπτει από την πρώτη ετήσια έκθεση για την ποιότητα της ανώτατης εκπαίδευσης, της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ).

Στην Ελλάδα το 7,40% του πληθυσμού ήταν φοιτητές το 2019. Πρώτη η Τουρκία με 9,48% και ο μέσος όρος της ΕΕ των 28 ήταν 3,8%. Έχουμε, δηλαδή, τους διπλάσιους φοιτητές από το μέσο όρο των Ευρωπαϊκών χωρών.

Περιζήτητοι οι πτυχιούχοι πληροφορικής

27-1-2022

Η αγορά ζητάει πληροφορικάριους, τα πανεπιστήμια βγάζουν μηχανικούς, οικονομολόγους, δικηγόρους. Η κατανομή των αντικειμένων σπουδών στα ΑΕΙ δείχνει αργή προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Σπουδές και αγορά εργασίας

 

Τι δεν σου είπαν στο Πανεπιστήμιο για τα μεταπτυχιακά και την αγορά εργασίας. 

 Είναι οι Πανελλαδικές εξετάσεις η αρχή μιας ξέγνοιαστης ζωής ή η πρώτη από μια σειρά ορόσημων για την καριέρα μας; Ο Νίκος Παυλάκος μας δίνει την απάντηση και μερικές συμβουλές για το πώς να επιλέξουμε τη σωστή δουλειά και να πετύχουμε!

Η αναγκαιότητα του Επαγγελματικού Προσανατολισμού για μαθητές και εφήβους. TEDx

 Του Ισιδώρου Γλαβά

Οι μαθητές καλούνται να κάνουν σημαντικές επιλογές για την επαγγελματική τους πορεία σε μια κρίσιμη ηλικία που οι περισσότεροι δεν διαθέτουν την ανάλογη πληροφόρηση ή την κατάλληλη ωριμότητα. Αρκετοί έφηβοι βρίσκονται σε κατάσταση συναισθηματικής αστάθειας, μερικές φορές χωρίς εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, και είναι έντονη η  προσπάθεια τους για την αναζήτηση και τον προσδιορισμό της ταυτότητάς τους.

Στα σχολεία ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι σχεδόν ανύπαρκτος, ενώ η κατάρτιση των εκπαιδευτικών πάνω σε θέματα συμβουλευτικής είναι ελλιπής. Επιπλέον, στη χώρα μας παρατηρείται έντονη εμπλοκή των γονέων στην επιλογή σπουδών ή επαγγέλματος των παιδιών τους, χωρίς να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις κλίσεις, τις δεξιότητες ή τις προτιμήσεις των παιδιών.

Επιλογές παιδιών και επιρροές γονέων

Όταν οι κατευθύνσεις δεν ταυτίζονται ή δεν συγκλίνουν σε θέματα σχετικά με σπουδές ή επαγγέλματα.

Του Ισιδώρου Γλαβά

Ζούμε σε ένα κόσμο γεμάτο από στερεότυπα, επιρροές και προσδοκίες. Το να μείνεις ανεπηρέαστος είναι σχεδόν αδύνατο. Το να αντιμετωπίζεις με λογική, ωριμότητα και ψυχραιμία αυτήν την κατάσταση και στο τέλος να κάνεις αυτό που λέει η καρδιά σου και η ψυχή σου είναι το ζητούμενο.

Ειδικά στην εποχή μας, παρατηρείται έντονη εμπλοκή των γονέων στην επιλογή σπουδών ή επαγγέλματος των παιδιών τους, μια πρακτική που μερικές φορές έχει αρνητικές συνέπειες στη μετέπειτα ζωή τους.

Οι προσδοκίες των γονέων

Της Μαρίνας Κόντζηλα*

Ακούμε συχνά γύρω μας να μιλούν για προσδοκίες. Τι ακριβώς όμως σημαίνει αυτό; Η λέξη προσδοκία αναφέρεται στην προσμονή με ελπίδα για κάτι καλό και θετικό. Οι προσδοκίες αναφέρονται σε δυο κατηγορίες: την προσωπικότητα και τα επιτεύγματα.

Πιο συγκεκριμένα η προσωπικότητα αφορά στο σύνολο των στοιχείων του χαρακτήρα που οι γονείς επιθυμούν να αποκτήσουν τα παιδιά τους, όπως η υπευθυνότητα, η υπομονή, η ενσυναίσθηση, η πειθαρχία, η ευγένεια κ.ά. Τα επιτεύγματα αφορούν σε ακαδημαϊκές δραστηριότητες, όπως η καλή σχολική επίδοση ή δημιουργικές δραστηριότητες, όπως η μουσική, ο χορός, ο αθλητισμός, οι οποίες έχουν ως αρχικό στόχο την αποκόμιση ικανοποίησης και ευχαρίστησης και ταυτόχρονα εξασφαλίζουν τη σωματική υγεία και την ψυχική ευεξία του παιδιού.

Εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των εφήβων και ο ρόλος των γονέων.

της Καππάτου Αλεξάνδρας*

Τα παιδιά πρέπει να αποφασίζουν το επάγγελμα που ίσως ασκούν για όλη τους τη ζωή σε μια ευαίσθητη και όχι ιδιαίτερα ώριμη ηλικία. Πολλές επιλογές τους εκφράζονται στα 16, ενώ άλλες εκφράζονται με πάθος από το δημοτικό και ξαφνικά αλλάζουν στα 17.  Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς όταν το παιδί ακόμα «το σκέφτεται» ή είναι αναποφάσιστο ή έχει επιλέξει αλλά τελικά δεν πέρασε στη σχολή που ονειρευόταν; Μπορούν να προσφέρουν πολλά όσο το παιδί είναι μικρό – κυρίως αυτοπεποίθηση, γνώσεις, εμπειρίες και επιλογές - αλλά και όταν μεγαλώνει και βρίσκεται  στην τελική ευθεία. Αν  κάτι δεν πάει καλά στις κρίσιμες εξετάσεις για τα ΑΕΙ, το παιδί αισθάνεται μετέωρο, ακόμα και αν έφταιγε η δική του αμέλεια να διαβάσει. Τότε χρειάζεται και πάλι τους γονείς του. 

Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης με διετή προγράμματα σπουδών για αποφοίτους των ΕΠΑΛ

Τα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Κ.Ε.Ε.) που ιδρύονται εντός των πανεπιστημίων το ακαδημαϊκό έτος 2019-20, σε συνεργασία με τα υφιστάμενα ερευνητικά κέντρα, θα παρέχουν δωρεάν προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης διάρκειας τεσσάρων εξαμήνων μαθήματα, εργαστήρια, πρακτική άσκηση για αποφοίτους ΕΠΑΛ.

Η επιλογή των σπουδαστών θα γίνεται με το βαθμό απολυτηρίου, χωρίς εξετάσεις.

Το επόμενο ακαδημαϊκό έτος 2019-20 αναμένεται να λειτουργήσουν 60 διετή προγράμματα σπουδών σε 11 πανεπιστήμια της χώρας στα οποία υπολογίζεται να εγγραφούν πάνω από 1500 απόφοιτοι Επαγγελματικών Λυκείων.

Δείτε το ενημερωτικό φυλλάδιο που έστειλε το υπουργείο Παιδείας σε όλα τα ΕΠΑΛ της χώρας

Φυλλάδιο για τα διετή προγράμματα σπουδών