«Το παιδί μου
είναι άριστος μαθητής»
«Το παιδί μου παίρνει όλο 20 στα μαθήματα»
«Το παιδί μου είναι πολύ έξυπνο»
Όλα αυτά είναι πολύ ωραία και χρήσιμα, αλλά δεν είναι απαραίτητα για την επαγγελματική του επιτυχία! Η παγκόσμια κοινότητα εκπαιδευτικών, τεχνοκρατών και επιστημόνων από διαφορετικούς τομείς συμφωνούν σε ένα: τα παιδιά σήμερα πρέπει να έχουν τις 13 δεξιότητες του 21ου αιώνα για να πετύχουν επαγγελματικά στην εποχή μας.
Σε πολλά σχολεία του εξωτερικού έχουν αρχίσει να διδάσκουν αυτές τις δεξιότητες, επειδή αναγνωρίζουν τη σημασία τους για την επαγγελματική επιτυχία του κάθε παιδιού. Ακόμα και αν δε διδάσκονται πλήρως στα ελληνικά σχολεία, κάθε γονιός μπορεί να βρει ευκαιρία και να διδάξει στο παιδί του αυτά τα πράγματα, μέσα από την καθημερινότητα, με συζητήσεις και παραδείγματα από τη ζωή.
Οι 13 δεξιότητες του 21ου αιώνα:
- Κριτική σκέψη
- Δημιουργικότητα
- Συνεργατικότητα
- Επικοινωνία
- Γνώση της πληροφορίας (Information literacy)
- Γνώση των ΜΜΕ
- Γνώση της τεχνολογίας
- Ευελιξία
- Ηγετικές ικανότητες
- Ικανότητα να παίρνει πρωτοβουλίες
- Παραγωγικότητα
- Κοινωνικές δεξιότητες
- Παγκόσμια και πολιτισμική ενημερότητα
Δεξιότητες Μάθησης
Η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η συνεργατικότητα και η επικοινωνία είναι τέσσερις σημαντικές δεξιότητες που σχετίζονται με τη μάθηση. Πρόκειται για γνωστικές διαδικασίες που διδάσκουν στο παιδί τις ικανότητες που απαιτούνται σήμερα για να μπορέσει να προσαρμοστεί και να προοδεύσει στο σύγχρονο κλίμα εργασίας.
Η κριτική σκέψη είναι αυτό που χρειάζεται κάθε μαθητής όταν δεν έχει έναν «δάσκαλο» ή βοήθημα στη διάθεσή του. Είναι η ικανότητα να μπορεί να διαχωρίσει το σημαντικό από το ασήμαντο, να σκεφτεί όλες τις παραμέτρους, να αναλύσει έννοιες και να συνθέσει τις πληροφορίες με τρόπο που να δίνουν απάντηση ή λύση στο ερώτημα ή το πρόβλημα.
Είναι φανερό ότι η κριτική σκέψη είναι απαραίτητη στα επαγγέλματα στο χώρο της υγείας, της τεχνολογίας, των επιστημών, στις επιχειρήσεις, το εμπόριο, αλλά και σε κάθε τομέα, όταν ο εργαζόμενος καλείται να δώσει λύση σε κάτι καινούργιο που αντιμετωπίζει. Αν ένας μαθητής είναι άριστος στην παπαγαλία, θα τα βρει μπαστούνια όταν κληθεί να συνθέσει πληροφορίες με τρόπο που δεν είχε κάνει προηγουμένως.
Η δημιουργικότητα είναι εξίσου σημαντική ως μέσο προσαρμογής στον εργασιακό τομέα, αφού βοηθάει τον μαθητή να αντιληφθεί έννοιες με διαφορετικό τρόπο, να σκεφτεί νέους τρόπους επίλυσης προβλημάτων ή τη δημιουργία νέων προϊόντων.
Με τη δημιουργικότητα ο άνθρωπος ξεφεύγει από τη νοοτροπία τύπου «έτσι γινόταν πάντα» και προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες και πετυχαίνει.
Η συνεργασία των μαθητών είναι ένα δύσκολο κομμάτι, αφού γενικά δεν ευνοείται στο σχολείο. Όταν όμως ο μαθητής αντιληφθεί ότι τα πράγματα δε γίνονται πάντα όπως τα θέλει, με τον δικό του τρόπο, αλλά θα πρέπει να ακούσει και να λάβει υπόψη του και τις ιδέες των άλλων, και, ενδεχομένως να εγκαταλείψει κάποια δική του ιδέα για να υιοθετήσει κάποια καλύτερη, τότε έχει μάθει να συνεργάζεται.
Ένα από τα κλειδιά της συνεργασίας είναι η προθυμία του να δει κανείς ότι εργάζεται για κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό του και το άμεσο προσωπικό του συμφέρον, ότι συμβάλλει στην ευημερία επιτυχία μίας ευρύτερης ομάδας ή επιχείρησης. Αυτό οδηγείς στην επαγγελματική επιτυχία.
Και τέλος, η ικανότητα να μπορεί κανείς να επικοινωνεί με τον γραπτό ή τον προφορικό λόγο τις ιδέες του «δένει» όλα τα παραπάνω. Μία ιδέα είναι σημαντική όταν μπορεί να επικοινωνηθεί, να τεσταριστεί, να εφαρμοστεί. Ένα αποτέλεσμα, πχ., ενός πειραματικού φαρμάκου χρειάζεται να παρουσιαστεί γραπτά και προφορικά στην ιατρική κοινότητα ώστε να αρχίσουν να το χρησιμοποιούν οι γιατροί.
Κριτική σκέψη: ικανότητα να διαχωρίζει το σημαντικό από το ασήμαντο και να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα.
Δημιουργικότητα: Ικανότητα να σκεφτεί με διαφορετικό από τον αναμενόμενο τρόπο, να βρει νέες ιδέες.
Συνεργατικότητα: να μπορεί να δουλέψει αρμονικά με άλλους, ακόμα και υπό πίεση ή με διαφορετικούς χαρακτήρες ανθρώπων.
Επικοινωνία: Να μιλάει κοινωνικά στους γύρω του και να μπορεί να εκφράσει τις ιδέες/προτάσεις του γραπτώς ή προφορικά σε άλλους.
Δεξιότητες
Διαχείρισης της Γνώσης & Πληροφορίας
Οι δεξιότητες διαχείρισης της γνώσης – γνώση της πληροφορίας, γνώση των ΜΜΕ, γνώση της τεχνολογίας– σχετίζεται με την ικανότητα του μαθητή να αναγνωρίζει πώς να βρίσκει αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης, πώς να ελέγχει τις πληροφορίες που παίρνει και να σιγουρεύεται ότι είναι ακριβείς, πώς να γνωρίζει τα ψεύτικα νέα (fake news) από τα αληθινά- κάτι που έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας στην εποχή μας και, γενικότερα, πώς να χειρίζεται την τεχνολογία.
Ίσως ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που οφείλει να μπορεί να καταλάβει κανείς σήμερα είναι το πώς να ερμηνεύει τις πληροφορίες που παίρνει. Καταρχήν θα πρέπει να μπορεί να κρίνει αν μία πληροφορία είναι αληθινή ή ψεύτικη. Να μπορεί να καταλάβει τα δεδομένα, τα στατιστικά στοιχεία, τα γραφήματα, τους πίνακες. Να μπορεί να βρει έγκυρες πηγές πληροφόρησης για διαφορετικά θέματα, να ξέρει να διασταυρώνει τις πηγές του και να φιλτράρει τα δεδομένα. Αν δε μάθει κανείς να εξασκεί αυτή την ικανότητα, θα πέσει θύμα παραπληροφόρησης, λανθασμένων πληροφοριών και ψεμάτων. Η γνώση των ΜΜΕ βοηθάει το παιδί να ξέρει πρακτικά που να αναζητήσει πληροφορίες, πώς να εντοπίσει και να αποκλείσει ψεύτικες πληροφορίες και πώς να κάνει έρευνα συλλέγοντας πολλαπλές πληροφορίες από διαφορετικές έγκυρες πηγές και συνθέτοντάς τις για να απαντήσει σε κάποιο ερώτημα.
Τέλος, η γνώση της τεχνολογίας διδάσκει στον μαθητή τις διαφορετικές δυνατότητες που δίνουν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τα ποικίλα ηλεκτρονικά που είναι τόσο σημαντικά στις μέρες μας. Ο μαθητής κατανοεί όχι μόνο τη χρήση τους, αλλά και τις έννοιες που τα διέπουν, τα έργα που επιτελεί το κάθε μηχάνημα, το πώς το κάνει κάθε μηχάνημα, σε γενικές γραμμές, και ποια η χρησιμότητα στον εργασιακό χώρο.
Γνώση της πληροφορίας: Να
κατανοεί δεδομένα, πίνακες, στατιστικές, κοκ.
Γνώση των ΜΜΕ: Να αναγνωρίζει τις έγκυρες και αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης, να
βρίσκει και να μεταδίδει πληροφορίες.
Γνώση της τεχνολογίας: να καταλαβαίνει και να χειρίζεται τα μηχανήματα και τις
εφαρμογές τους που καθιστούν δυνατή την Εποχή της Πληροφορίας.
Δεξιότητες Ζωής
Πρόκειται για δεξιότητες που δεν είναι χειροπιαστές, αλλά είναι παρούσες στην καθημερινή ζωή ενός μαθητή. Έτσι, η ευελιξία, οι ηγετικές ικανότητες, η ικανότητα να παίρνει πρωτοβουλίες, η παραγωγικότητα, οι κοινωνικές δεξιότητες και η παγκόσμια και πολιτισμική ενημερότητα σχετίζονται με προσωπικές αλλά και επαγγελματικές ποιότητες.
Ευελιξία: το να μην κολλάς στο
«πρέπει» και να βλέπεις διαφορετικούς τρόπους.
Ηγετικές ικανότητες: να συμβιβάζεις διαφορετικές προσωπικότητες σε μία ομάδα,
να τους κινητοποιείς να δουλέψουν για έναν κοινό στόχο.
Ικανότητα να παίρνει πρωτοβουλίες: να ξεκινάει νέα πρότζεκτ, στρατηγικές και
πλάνα.
Παραγωγικότητα: να είναι αποδοτικός στην εποχή των περισπασμών.
Κοινωνικές δεξιότητες: να μιλάει με άλλους, να καταλαβαίνει την άποψη τους, να
διατηρεί ηρεμία και ευγένεια και να δικτυώνεται μαζί τους για κοινό όφελος.
Παγκόσμια και πολιτισμική ενημερότητα: να είναι κανείς ανοιχτός στη διαφορετικότητα.
Όταν μιλάμε για ευελιξία, εννοούμε πολλά πράγματα, όπως την ικανότητα του παιδιού να μην κολλάει σε μια ιδέα, να μπορεί να δει την άποψη του άλλου, να μπορεί να συγκρίνει και να αξιολογήσει διαφορετικές έννοιες και, φυσικά, να μπορεί να προσαρμοστεί στην αλλαγή. Η προσαρμογή στην αλλαγή δεν είναι πάντα κάτι εύκολο, γιατί ο μαθητής πρέπει να αποδεχτεί (α) ότι η άποψή του δεν ήταν η καλύτερη και (β) να παραδεχτεί ότι έκανε λάθος.
Οι ηγετικές ικανότητες βοηθάνε τον μαθητή να δώσει επιχειρήματα, κίνητρα, να βοηθήσει την ομάδα να βάλει στόχους και να συνεργαστεί για να τους πετύχει. Εδώ ανήκουν η ειλικρίνεια, η ακεραιότητα, η ικανότητα λήψης αποφάσεων σε διάφορες συνθήκες, η ικανότητα να κατανέμει ευθύνες και να εμψυχώνει την ομάδα.
Η ικανότητα να παίρνει πρωτοβουλίες αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά του ηγέτη, αλλά είναι σημαντική για τον καθένα, αφού πρόκειται για την ικανότητα του ατόμου να περνάει από τη θεωρία στην πράξη, να κάνει πράγματα και να αναλαμβάνει την ευθύνη. Το παιδί που αποφασίζει να κάνει κάτι παραπάνω στο μάθημα, να φτιάξει μία κατασκευή, να μελετήσει ένα μουσικό όργανο ή να τελειοποιήσει τις βολές του στο μπάσκετ χωρίς να το υποχρεώσει κάποιος άλλος, είναι παραδείγματα πρωτοβουλίας. Και η πρωτοβουλία φέρνει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο επιβράβευση.
Η παραγωγικότητα δεν είναι μόνο η ικανότητα του να μπορεί κανείς να επενδύσει κόπο και να πάρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά το να μπορεί να παραμείνει συγκεντρωμένος και να αποδίδει ακόμα και όταν υπάρχουν διασπάσεις στο περιβάλλον.
Με τις κοινωνικές δεξιότητες εννοούμε τις λεκτικές και μη λεκτικές ικανότητες επικοινωνίας με τους άλλους. Το να μπορεί κανείς να συγχρωτιστεί κάποιος με άλλους ανθρώπους χαιρετώντας του, δείχνοντας σεβασμό, κατανοώντας την άποψή τους και ακολουθώντας βασικούς κανόνες. Η αμεσότητα των σόσιαλ μίντια έχει αλλάξει τον τρόπο που επικοινωνούν και αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι, οπότε οι κοινωνικές δεξιότητες είναι ακόμα σημαντικότερες σήμερα.
Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό είναι να έχει ένα παιδί την αίσθηση ότι είναι παγκόσμιος πολίτης και να είναι ενήμερο για τις εξελίξεις στον κόσμο γύρω του αλλά και για τη διαφορετικότητα, ανάλογα με τη χώρα και την κουλτούρα του καθενός. Έτσι, το να μην είναι ρατσιστής, το να μπορεί να δει το κοινό συμφέρον, το να μπορεί να δουλέψει με ανθρώπους διαφορετικούς από τον ίδιο, σε άλλες χώρες, μέσω βιντεοκλήσης ή με διαφορετικές νέες τεχνολογίες είναι όλες δεξιότητες απαραίτητες στις μέρες μας.
*Η Λίζα Βάρβογλη είναι ψυχολόγος και συγγραφέας
Πηγή: varvogli.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου