Τι κάνει την ζωή ποιοτική; Ted Talks

Μαθήματα από την πιο μακροχρόνια έρευνα για την ευτυχία.

Τι είναι αυτό που μας κρατάει ευτυχισμένους και υγιείς σε όλη την διάρκεια της ζωής μας; Εάν νομίζατε ότι είναι η φήμη και ο πλούτος, τότε δεν είστε οι μόνοι, αλλά, σύμφωνα με τον ψυχίατρο Ρόμπερτ Γουάλντινγκερ, κάνετε λάθος. Ως διευθυντής μιας 75ετής έρευνας πάνω στην ανάπτυξη των ενηλίκων, ο Γουάλντινγκερ έχει άνευ προηγουμένου πρόσβαση σε δεδομένα σχετικά με την ευτυχία και την ικανοποίηση. Σε αυτήν την ομιλία, μοιράζεται μαζί μας τρία βασικά μαθήματα που έμαθε από την έρευνα αυτή, καθώς και μερικές πρακτικές συμβουλές, παλιές όσο και η ανθρώπινη ζωή, για να κτίσουμε μια ικανοποιητική και μακρά ζωή.

Το βίντεο της ομιλίας:

Τα λόγια της ομιλίας:

Τι μας κρατά υγιείς και ευτυχισμένους στη ζωή μας; Αν έπρεπε να επενδύσετε τώρα στον καλύτερο μελλοντικό σας εαυτό, πού θα επικεντρώνατε τον χρόνο και την ενέργειά σας; Υπήρξε μια πρόσφατη έρευνα στους νέους οι οποίοι ρωτήθηκαν ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι στόχοι τους και περισσότεροι από το 80% είπαν ότι ο σημαντικότερος στόχος τους ήταν να γίνουν πλούσιοι. Άλλο ένα 50% των ίδιων είπε πως ακόμη ένας σημαντικός στόχος της ζωής τους ήταν να γίνουν διάσημοι. 

 (Γέλια) 

Συνεχώς μας λένε να δουλέψουμε πιο πολύ, να πιεστούμε περισσότερο και να καταφέρουμε περισσότερα. Έχουμε την εντύπωση ότι αυτά είναι που πρέπει να κυνηγήσουμε για να έχουμε μια καλή ζωή. Δεδομένα μιας ολόκληρης ζωής των επιλογών που έκαναν οι άνθρωποι και των αποτελεσμάτων τους, είναι σχεδόν αδύνατο να τα αποκτήσουμε. Τα περισσότερα πράγματα που γνωρίζουμε για την ανθρώπινη ζωή τα μάθαμε ρωτώντας ανθρώπους να μιλήσουν για το παρελθόν τους, όμως η στερνή γνώση δεν είναι πάντα σωστή. Ξεχνάμε μεγάλα κομμάτια από τη ζωή μας και πολλές φορές η μνήμη συμπληρώνει τα κενά μόνη της. 

Αλλά τι θα γινόταν αν μπορούσαμε να δούμε όλη τη ζωή μας καθώς αυτή εξελίσσεται μέσα στον χρόνο; Τι θα γινόταν αν μπορούσαμε να μελετήσουμε τους ανθρώπους από την εφηβεία μέχρι τα βαθιά γεράματα για να δούμε τι τους κάνει ευτυχισμένους και υγιείς; 

Το κάναμε αυτό. Η έρευνα για την ανάπτυξη ενηλίκων του Χάρβαρντ είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια που έχει γίνει ποτέ για την ενήλικη ζωή. Για 75 χρόνια καταγράψαμε τις ζωές 724 ανδρών, συνεχώς, ρωτώντας για τη δουλειά τους, την οικογένειά τους, την υγεία τους, και φυσικά ρωτώντας όλα αυτά χωρίς να γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. 

Έρευνες σαν αυτή είναι εξαιρετικά σπάνιες. Όλα σχεδόν τα πρότζεκτ αυτού του είδους σταματάνε συνήθως μέσα σε μια δεκαετία επειδή πολλοί από τους συμμετέχοντες παραιτούνται ή τελειώνουν τα χρήματα της επιχορήγησης ή αποσπάται η προσοχή των ερευνητών ή πεθαίνουν και κανείς δεν συνεχίζει την έρευνα. Αλλά με έναν συνδυασμό τύχης και επιμονής πολλών γενεών επιστημόνων, αυτή η έρευνα έχει επιβιώσει. Σχεδόν οι 60 από τους αρχικούς 724 άνδρες είναι ακόμα ζωντανοί και συμμετέχουν στην έρευνα, οι περισσότεροι πλέον στα 90 τους χρόνια. Τώρα μόλις ξεκινάμε τη μελέτη σε περισσότερα από 2000 παιδιά αυτών των ανδρών. Είμαι ο τέταρτος διευθυντής σε αυτήν την έρευνα. 

Από το 1938, καταγράψαμε τις ζωές δύο ομάδων ανδρών. Η πρώτη ομάδα ξεκίνησε στην έρευνα όταν ήταν στο δεύτερο έτος στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Όλοι τελείωσαν το πανεπιστήμιο μέσα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και έφυγαν για να υπηρετήσουν στον στρατό. Η δεύτερη ομάδα που ακολουθήσαμε ήταν μια ομάδα αγοριών από τις φτωχότερες γειτονιές της Βοστώνης· αγόρια που επιλέχτηκαν για την έρευνα ακριβώς επειδή προέρχονταν από τις πιο προβληματικές και σε μειονεκτική θέση οικογένειες της Βοστώνης της δεκαετίας του '30. Οι περισσότεροι μένανε σε διαμερίσματα, χωρίς ζεστό και πόσιμο νερό. 

Όταν εντάχθηκαν στην έρευνα όλοι πήραν μέρος σε μια συνέντευξη. Υποβλήθηκαν σε ιατρικές εξετάσεις. Πήγαμε στα σπίτια τους και μιλήσαμε με τους γονείς τους. Έτσι αυτοί οι νέοι μεγάλωσαν και έγιναν ενήλικες, ο καθένας με διαφορετική κατάληξη. Κάποιοι έγιναν εργάτες σε εργοστάσια, άλλοι δικηγόροι, χτίστες, γιατροί, ένας έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ. Κάποιοι έγιναν αλκοολικοί και άλλοι διαγνώστηκαν με σχιζοφρένεια. Κάποιοι εξελίχθηκαν κοινωνικά, από τον πάτο μέχρι την κορυφή, και κάποιοι ακολούθησαν αντίθετη πορεία. 

Οι ιδρυτές της έρευνας ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα δεν θα μπορούσαν να φανταστούν ότι σήμερα, 75 χρόνια μετά, θα σας έλεγα ότι η έρευνα ακόμα συνεχίζεται. Κάθε δύο χρόνια, το προσωπικό μας με υπομονή και αφοσίωση καλεί τους συμμετέχοντες και τους ρωτά αν μπορούμε να στείλουμε μερικές ακόμα ερωτήσεις σχετικά με τις ζωές τους. 

Πολλοί από αυτούς που έμεναν στη Βοστώνη μας ρωτάνε: «Γιατί συνεχίζετε να μελετάτε τη ζωή μου; Δεν είναι ενδιαφέρουσα». Οι άνδρες του Χάρβαρντ δεν το ρώτησαν ποτέ αυτό. 

 (Γέλια) 

Για να αποκτήσουμε μία πιο ξεκάθαρη εικόνα της ζωής τους, δεν τους στέλνουμε απλώς ερωτηματολόγια. Συζητάμε μαζί τους μέσα στο σαλόνι τους. Ζητάμε το ιατρικό ιστορικό από τους γιατρούς τους. Παίρνουμε δείγμα αίματος, ελέγχουμε τον εγκέφαλό, μιλάμε στα παιδιά τους. Βιντεοσκοπούμε συζητήσεις με τις συζύγους τους για τις ανησυχίες τους. Τελικά, πριν περίπου 10 χρόνια, ζητήσαμε από τις συζύγους τους να συμμετάσχουν στην έρευνά και οι ίδιες, με πολλές από αυτές να λένε «Καιρός ήτανε». 

 (Γέλια) 

Οπότε τελικά, τι μάθαμε; Ποια είναι τα μαθήματα που κρύβονται μέσα στις χιλιάδες σελίδες πληροφοριών που έχουμε συλλέξει για αυτές τις ζωές; Τα μαθήματα δεν σχετίζονται με τον πλούτο, τη φήμη και τη σκληρή δουλειά. Το πιο ξεκάθαρο μάθημα της 75ετής έρευνας μας είναι ότι: Οι καλές σχέσεις μας κρατάνε ευτυχισμένους και υγιείς. Τελεία. 

Πήραμε τρία μεγάλα μαθήματα για τις σχέσεις. Το πρώτο είναι ότι οι κοινωνικές σχέσεις είναι ιδιαίτερα καλές για τους ανθρώπους, και ότι η μοναξιά σκοτώνει. Αποδεικνύεται ότι τελικά οι άνθρωποι που είναι περισσότερο συνδεδεμένοι με την οικογένεια, τους φίλους τους και την κοινωνία, είναι πιο ευτυχισμένοι, υγιέστεροι και ζούνε περισσότερο από τους ανθρώπους με λιγότερες κοινωνικές σχέσεις. Η μοναξιά φαίνεται πως είναι τοξική. Οι άνθρωποι που είναι περισσότερο απομονωμένοι από τους άλλους είναι λιγότερο ευτυχισμένοι, η υγεία τους φθίνει νωρίτερα στη μέση ηλικία, η λειτουργία του εγκεφάλου φθίνει νωρίτερα, και ζουν λιγότερο σε σχέση με τους μη μοναχικούς ανθρώπους. Το λυπηρό γεγονός είναι ότι κάθε δεδομένη στιγμή, περισσότεροι από ένας στους πέντε Αμερικάνους δηλώνουν ότι νιώθουν μόνοι. 

Ξέρουμε ότι μπορεί να νιώθεις μόνος μέσα στο πλήθος, μπορεί να νιώθεις μόνος μέσα σε έναν γάμο, και έτσι το δεύτερο μεγάλο μάθημα είναι ότι δεν μετράει μόνο ο αριθμός των φίλων που έχει κανείς, και δεν σχετίζεται αν είναι ή όχι αφοσιωμένος σε μια σχέση, αλλά είναι η ποιότητα των στενών σχέσεων που έχει σημασία. Το να ζούμε συνεχώς μέσα σε συγκρούσεις αποδεικνύεται κακό για την υγεία μας. Γάμοι με πολλούς καυγάδες για παράδειγμα, χωρίς ιδιαίτερη στοργή, κάνουν κακό στην υγεία μας, πιθανώς μεγαλύτερο και από το διαζύγιο. Η ζωή όμως μέσα σε καλές και ζεστές σχέσεις είναι καλύτερη. 

Ακολουθώντας τις ζωές των συμμετεχόντων μέχρι και τα 80 τους, θελήσαμε να κοιτάξουμε πίσω στα μέσα της ζωής τους, αν μπορούμε να προβλέψουμε ποιος μεγαλώνοντας θα ήταν ευτυχισμένος και υγιής μετά τα 80 του χρόνια και ποιος όχι. Μαζέψαμε ό,τι γνωρίζαμε γι' αυτούς ως την ηλικία των 50 ετών, και δεν ήταν το επίπεδο χοληστερίνης στα 50 τους που μπορούσε να προβλέψει πώς θα γερνούσαν. Ήταν το πόσο ικανοποιημένοι ήταν με τις σχέσεις τους. Αυτοί που ήταν περισσότερο ικανοποιημένοι με τις σχέσεις τους στα 50, ήταν υγιέστεροι αργότερα στα 80. Οι καλές και στενές σχέσεις φαίνεται να μας προστατεύουν από τις αρνητικές επιπτώσεις των γηρατειών. Τα πιο ευτυχισμένα ζευγάρια ανέφεραν, όταν ήταν 80 ετών, ότι τις ημέρες που είχαν περισσότερο φυσικό πόνο, η διάθεσή τους έμενε ίδια. Αλλά αυτοί που βρίσκονταν σε δυστυχισμένες σχέσεις, τις ημέρες που ανέφεραν ότι είχαν περισσότερο φυσικό πόνο, αντίστοιχα μεγάλωνε και ο συναισθηματικός πόνος μέσα τους. 

Το τρίτο και τελευταίο μάθημα που πήραμε σχετικά με τις σχέσεις και την υγεία μας είναι ότι οι υγιείς σχέσεις δεν προστατεύουν απλώς το σώμα μας, προστατεύουν και το μυαλό μας. Καταλήξαμε στο ότι μια ασφαλής και υγιής σχέση με κάποιον άλλον στα 80 λειτουργεί προστατευτικά, και αυτοί που είναι σε σχέση, που νιώθουν ότι μπορούν να βασιστούν στον άλλον αν τον χρειαστούν, έχουν καλύτερη μνήμη για μεγαλύτερο χρόνο. Και οι άνθρωποι σε σχέση που αισθάνονται ότι δεν μπορούν να βασιστούν στον σύντροφο τους, είναι αυτοί των οποίων η μνήμη χειροτερεύει πολύ πιο νωρίς. Οι σχέσεις όμως δεν χρειάζεται να είναι συνεχώς ήρεμες. Μερικά από τα ζευγάρια μας στα 80 τους, μπορεί να λογομαχούσαν μεταξύ τους κάθε μέρα, αλλά όσο ένιωθαν ότι μπορούσαν να βασιστούν ο ένας στον άλλο, όταν κάτι θα συνέβαινε οι καυγάδες αυτοί δεν επηρέαζαν την μνήμη τους. 

Έτσι το μήνυμα, ότι οι καλές, στενές σχέσεις είναι καλές για την υγεία και την ευεξία μας, είναι σοφία τόσο παλιά όσο και τα βουνά. Γιατί είναι τόσο δύσκολο να το πετύχουμε και τόσο εύκολο να το αγνοήσουμε όμως; Λοιπόν, είμαστε άνθρωποι. Αυτό που όλοι θέλουμε είναι μια γρήγορη λύση, κάτι που θα μάθουμε και θα κάνει τις ζωές μας καλύτερες και θα μείνουν έτσι. Οι σχέσεις είναι ακατάστατες, περίπλοκες και η σκληρή δουλειά της φροντίδας της οικογένειας και των φίλων μας, δεν είναι σέξι ή γεμάτη αίγλη. Είναι επίσης κάτι που χρειάζεται συνεχή προσπάθεια. Οι άνθρωποι στην 75ετή έρευνά μας που ήταν ευτυχισμένοι όταν πήραν σύνταξη, ήταν αυτοί που αντικατέστησαν τους συναδέλφους τους με νέους φίλους. Όπως και τα παιδιά της χιλιετίας στην πρόσφατη έρευνα, έτσι και πολλοί από τους δικούς μας συμμετέχοντες, ως νέοι πίστευαν πραγματικά ότι η φήμη, ο πλούτος και η επαγγελματική καταξίωση είναι αυτά που πρέπει να κυνηγήσουν για να έχουν μια καλή ζωή. Αλλά συνεχώς, αυτά τα 75 χρόνια, η ερευνά μας έχει δείξει ότι οι άνθρωποι που προόδευσαν είναι όσοι αφοσιώθηκαν στις σχέσεις τους με την οικογένεια, τους φίλους και την τοπική κοινότητα. 

Εσείς όμως; Ας υποθέσουμε ότι είστε 25 ή 40 ή 60 ετών. Τι θα κάνατε για να έχετε μια καλύτερη σχέση; 
Υπάρχουν άπειρα πράγματα που μπορείτε να κάνετε. Είναι κάτι τόσο απλό όσο η αντικατάσταση μιας οθόνης με ανθρώπους, ή το να αναζωογονήσετε μια σχέση κάνοντας κάτι καινούριο μαζί, μεγάλοι περίπατοι ή βραδινά ραντεβού, ή να μιλήσετε με ένα μέλος της οικογένειας με το οποίο δεν έχετε μιλήσει για χρόνια, γιατί όλες αυτές οι συνηθισμένες οικογενειακές έχθρες έχουν πολύ άσχημη επίπτωση στους ανθρώπους που κρατούν κακία. 

Θα ήθελα να κλείσω με ένα απόφθεγμα του Μάρκ Τουέιν. Περισσότερο από έναν αιώνα πριν, αναπολούσε τη ζωή του, και έγραψε αυτό: «Δεν υπάρχει χρόνος, τόσο μικρή είναι η ζωή, για διαπληκτισμούς, απολογίες, πικρίες και ευθύνες. Υπάρχει μόνο χρόνος για αγάπη και αυτός ακόμα είναι λίγος». 

Η καλή ζωή χτίζεται με καλές σχέσεις. 

Σας ευχαριστώ. 

 (Χειροκρότημα) 

πηγή : www.ted.com