Τα μυστικά της εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας - Ted talks

Θέλετε να μάθετε μια νέα γλώσσα αλλά νιώθετε φοβισμένοι ή αβέβαιοι για το από πού να ξεκινήσετε; Δεν χρειάζεστε κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο ή κάποιο «γλωσσικό γονίδιο», λέει η Λύντια Μαχοβά. Σε μια ευχάριστη και εμπνευσμένη ομιλία, αποκαλύπτει τα μυστικά των πολύγλωσσων (ατόμων που μιλάνε πολλές γλώσσες) και μοιράζεται τέσσερις αρχές για να σας βοηθήσει να ξεκλειδώσετε το κρυφό γλωσσικό σας ταλέντο και να διασκεδάσετε κάνοντάς το.

δείτε το βίντεο της ομιλίας (μπορείτε να προσθέσετε ελληνικούς υπότιτλους):

Τα λόγια της ομιλίας:

Μου αρέσει πολύ να μαθαίνω ξένες γλώσσες. Μου αρέσουν τόσο πολύ που θέλω να μαθαίνω μία κάθε δύο χρόνια, τώρα μαθαίνω την όγδοή μου. Όταν ο κόσμος μαθαίνει αυτό για εμένα, πάντα με ρωτάει, «Πώς το κάνεις αυτό; Ποιο είναι το μυστικό;» Ειλικρινά, για πολλά χρόνια, η απάντησή μου ήταν, «Δεν ξέρω, απλά μου αρέσει να μαθαίνω γλώσσες». Αυτή η απάντηση δεν ικανοποιούσε κανέναν. Ήθελαν να ξέρουν γιατί χρειάζονται χρόνια προσπάθειας για να μάθουν μια γλώσσα, χωρίς να αποκτήσουν ευφράδεια, ενώ από την άλλη, εγώ μαθαίνω τη μία γλώσσα μετά την άλλη. Ήθελαν να μάθουν τα μυστικά των πολύγλωσσων, αυτών που μιλάνε πολλές γλώσσες. Αυτό με έκανε να αναρωτηθώ, πώς το κάνουν οι άλλοι πολύγλωσσοι; Τι κοινό έχουμε; Και τι μας επιτρέπει να μαθαίνουμε γλώσσες πιο γρήγορα από τους άλλους; Συζήτησα με άλλους ανθρώπους σαν εμένα για να το μάθω. 

Το καλύτερο μέρος για να βρεις πολύγλωσσους είναι σε εκδηλώσεις όπου λάτρεις των γλωσσών συναντιούνται για να εξασκήσουν τις γλώσσες τους. Οργανώνονται πολλές τέτοιες εκδηλώσεις πολύγλωσσων σε όλο τον κόσμο, κι έτσι αποφάσισα να πάω και να ρωτήσω τους πολύγλωσσους για τις μεθόδους τους. 

Συνάντησα τον Μπένι από την Ιρλανδία, που η μέθοδός του είναι να αρχίσει να μιλάει από την πρώτη μέρα. Μαθαίνει κάποιες εκφράσεις από έναν ταξιδιωτικό οδηγό και μετά συναντάει φυσικούς ομιλητές και αρχίζει απευθείας να μιλάει μαζί τους. Δεν τον νοιάζει αν κάνει ακόμη και 200 λάθη τη μέρα, επειδή έτσι μαθαίνει, βασιζόμενος στις αντιδράσεις. Το καλύτερο είναι ότι δεν χρειάζεται να ταξιδεύει συνέχεια, επειδή μπορεί να συζητάει με φυσικούς ομιλητές από το σαλόνι του, μέσω ιστοσελίδων. 

Γνώρισα τον Λούκας από τη Βραζιλία που έχει μια ενδιαφέρουσα μέθοδο για να μάθει Ρώσικα. Πρόσθεσε εκατό τυχαίους Ρώσους σαν φίλους στο Skype, μετά άνοιξε το παράθυρο συνομιλίας ενός από αυτούς και έγραψε «Γεια» στα Ρώσικα. Και ο άνθρωπος απάντησε «Γεια σου, τι κάνεις;» Ο Λούκας το αντέγραψε στη συνομιλία του με έναν άλλον άνθρωπο, και αυτός απάντησε «Είμαι καλά, ευχαριστώ, εσύ πώς είσαι;» Ο Λούκας το αντέγραψε στο πρώτο άτομο, και έτσι είχε δύο αγνώστους να μιλάνε μεταξύ τους χωρίς να το ξέρουν. 

Σύντομα, άρχισε να γράφει ο ίδιος, επειδή έκανε τόσες πολλές συζητήσεις που έμαθε πώς ξεκινάει μια συζήτηση στα Ρώσικα. Πολύ ευρηματική μέθοδος, έτσι; 

Γνώρισα πολύγλωσσους που ξεκινούν με το να μιμούνται ήχους της γλώσσας, άλλους που μαθαίνουν τις 500 πιο συχνές λέξεις της γλώσσας, και άλλους που πάντα ξεκινούν διαβάζοντας τη γραμματική. Αν ρωτούσα εκατό διαφορετικούς πολύγλωσσους, θα άκουγα εκατό διαφορετικές προσεγγίσεις για την εκμάθηση μιας γλώσσας. Ο καθένας έχει έναν μοναδικό τρόπο να μαθαίνει μια γλώσσα, όμως όλοι μας καταλήγουμε τελικά να μιλάμε πολλές γλώσσες με ευφράδεια. 

Καθώς άκουγα αυτούς τους πολύγλωσσους να μου λένε τις μεθόδους τους μου ήρθε: το ένα κοινό που όλοι έχουμε είναι ότι βρήκαμε τρόπους να απολαμβάνουμε τη διαδικασία εκμάθησης μιας γλώσσας. Όλοι οι πολύγλωσσοι μιλούσαν για την εκμάθηση μιας γλώσσας σαν να ήταν διασκεδαστική. Έπρεπε να βλέπατε τα πρόσωπά τους όταν μου έδειχναν τα πολύχρωμα διαγράμματα γραμματικής, τις χειροποίητες κάρτες τους, και τα στατιστικά τους στο λεξιλόγιο μέσω εφαρμογών, ή ακόμη το πώς τους αρέσει να μαγειρεύουν με βάση ξενόγλωσσες συνταγές. Όλοι έχουν διαφορετικές μεθόδους, όμως πάντα κάνουν κάτι που τους αρέσει.

Συνειδητοποίησα ότι έτσι έμαθα κι εγώ γλώσσες. Όταν μάθαινα Ισπανικά, βαριόμουν το διδακτικό βιβλίο. Ποιος θέλει να διαβάζει για τον Χοσέ που ρωτάει πώς μπορεί να πάει στον σταθμό των τρένων. Σωστά; Ήθελα να διαβάσω το «Χάρι Πότερ», γιατί μου άρεσε όταν ήμουν παιδί, και το έχω διαβάσει πολλές φορές. Έτσι πήρα την Ισπανική έκδοση του «Χάρι Πότερ» και άρχισα να διαβάζω, και φυσικά στην αρχή δεν καταλάβαινα σχεδόν τίποτα, όμως συνέχισα επειδή μου άρεσε το βιβλίο, και μέχρι να τελειώσει, το καταλάβαινα χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα. Το ίδιο έγινε όταν μάθαινα Γερμανικά. Αποφάσισα να δω τα «Φιλαράκια», την αγαπημένη μου σειρά, στα Γερμανικά, και πάλι, αρχικά, ήταν όλα ασυναρτησίες. Δεν ήξερα που τελείωνε μια λέξη και που άρχιζε η επόμενη, αλλά συνέχισα να το βλέπω επειδή είναι τα «Φιλαράκια». Μπορώ να το δω σε κάθε γλώσσα. Μου αρέσει πολύ. Μετά τη δεύτερη ή τρίτη σεζόν, οι διάλογοι άρχισαν να βγάζουν νόημα. 

Το κατάλαβα όταν μίλησα με άλλους πολύγλωσσους. Δεν είμαστε ιδιοφυΐες και δεν κάνουμε παρακάμψεις για να μάθουμε μια γλώσσα. Απλά βρίσκουμε τρόπους να απολαύσουμε τη διαδικασία, πώς να μετατρέψουμε τη μάθηση μιας γλώσσας από ένα βαρετό μάθημα σε μια ευχάριστη δραστηριότητα που θέλουμε να την κάνουμε κάθε μέρα. Αν δεν σας αρέσει να γράφετε λέξεις σε χαρτί, γράψτε σε μια εφαρμογή. Αν δεν σας αρέσει να ακούτε το βαρετό υλικό του διδακτικού βιβλίου, βρείτε ενδιαφέρον υλικό στο YouTube ή podcast σε κάθε γλώσσα. Αν είστε πιο εσωστρεφές άτομο και δεν μπορείτε να μιλήσετε αμέσως με φυσικούς ομιλητές, μπορείτε να καταφύγετε στον αυτοδιάλογο. Μπορείτε να μιλάτε στον εαυτό σας μέσα στο δωμάτιό σας, για τα σχέδιά σας για το σαββατοκύριακο, το πώς ήταν η μέρα σας, ή διαλέξτε μια φωτογραφία από το κινητό σας και περιγράψτε την σε έναν φανταστικό φίλο σας. Έτσι μαθαίνουν γλώσσες οι πολύγλωσσοι, και το καλύτερο είναι, ότι μπορεί να το κάνει ο καθένας αρκεί να θέλει να πάρει τη μάθηση στα χέρια του. 

Μιλώντας με άλλους πολύγλωσσους κατάλαβα ότι είναι σημαντικό να βρίσκετε ευχαρίστηση στη διαδικασία της μάθησης μιας γλώσσας, όμως αυτή η ευχαρίστηση δεν είναι αρκετή. Για να επιτύχετε ευφράδεια σε μια ξένη γλώσσα, θα πρέπει επιπλέον να εφαρμόσετε τρεις ακόμη αρχές. 

Αρχικά, πρέπει να βρείτε αποδοτικές μεθόδους. Αν προσπαθήσετε να αποστηθίσετε κάποιες λέξεις για το αυριανό τεστ, οι λέξεις θα αποθηκευτούν στη βραχυπρόθεσμη μνήμη και θα τις ξεχάσετε σε λίγες μέρες. Αν όμως θέλετε να θυμάστε τις λέξεις μακροπρόθεσμα, πρέπει να κάνετε επανάληψη κάθε λίγες μέρες εφαρμόζοντας την επανάληψη ανά διαστήματα. Μπορείτε να το κάνετε με εφαρμογές όπως το Anki ή το Memrise, ή μπορείτε να τις γράφετε με τη μέθοδο της χρυσής λίστας, που είναι επίσης πολύ δημοφιλής στους πολύγλωσσους. Αν δεν είστε σίγουροι για τις αποδοτικές μεθόδους που υπάρχουν, δείτε κανάλια στο YouTube και ιστοσελίδες για πολύγλωσσους και πάρτε έμπνευση από αυτά. Αν λειτουργεί για αυτούς, λογικά θα λειτουργεί και για εσάς. 

Η τρίτη αρχή που πρέπει να εφαρμόσετε είναι να δημιουργήσετε ένα μαθησιακό σύστημα. Είμαστε πολυάσχολοι και κανείς δεν έχει χρόνο για να μάθει μια γλώσσα. Όμως μπορούμε να βρούμε τον χρόνο αν κάνουμε ένα πρόγραμμα. Μπορείτε να ξυπνάτε 15 λεπτά νωρίτερα από το συνηθισμένο; Είναι η τέλεια ώρα για μια επανάληψη λεξιλογίου. Μπορείτε να ακούτε ένα podcast οδηγώντας για τη δουλειά σας; Θα ήταν ωραίο να αποκτούσατε λίγη ακουστική εμπειρία. Μπορούμε να κάνουμε πολλά χωρίς να υπολογίσουμε τον επιπλέον χρόνο, όπως ακούγοντας podcast στο δρόμο για τη δουλειά ή κάνοντας τις δουλειές του σπιτιού. Το σημαντικό είναι να φτιάξετε ένα πλάνο μάθησης. «θα κάνω εξάσκηση στα προφορικά κάθε Τρίτη και Τετάρτη με έναν φίλο μου για 20 λεπτά. Θα ακούω ένα βίντεο στο YouTube ενώ τρώω πρωινό». Αν φτιάξετε ένα σύστημα μάθησης, δεν χρειάζεστε αυτό τον έξτρα χρόνο, επειδή θα γίνει μέρος της καθημερινότητάς σας. 

Και τελικά, αν θέλετε να μάθετε μια γλώσσα καλά, θα πρέπει να έχετε και λίγη υπομονή. Δεν μπορείτε να μάθετε μια γλώσσα μέσα σε δύο μήνες, όμως είναι δυνατόν να έχετε εμφανή βελτίωση μέσα σε δύο μήνες, αν μαθαίνετε μικρά κομμάτια κάθε μέρα με έναν τρόπο που σας αρέσει. Τίποτα δεν μας παρακινεί παραπάνω από την επιτυχία μας. 

Θυμάμαι καθαρά τη στιγμή που κατάλαβα το πρώτο ανέκδοτο στα Γερμανικά όταν έβλεπα τα «Φιλαράκια». Χάρηκα και ενθουσιάστηκα τόσο πολύ που είδα άλλα δύο επεισόδια εκείνη τη μέρα, και καθώς συνέχισα να παρακολουθώ, είχα όλο και περισσότερες στιγμές όπου καταλάβαινα, αυτές τις μικρές νίκες, και βήμα βήμα, έφτασα στο σημείο όπου μπορούσα να χρησιμοποιήσω τη γλώσσα ελεύθερα και με ευφράδεια για να πω οτιδήποτε ήθελα. Είναι ένα μοναδικό συναίσθημα. Δεν χορταίνω αυτό το συναίσθημα, και γι' αυτό μαθαίνω μια γλώσσα κάθε δύο χρόνια. 

Αυτό είναι λοιπόν το μυστικό των πολύγλωσσων. Βρίσκουν αποδοτικές μεθόδους που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για μια χρονική περίοδο με έναν τρόπο που τους αρέσει, και έτσι μαθαίνουν γλώσσες οι πολύγλωσσοι σε λίγους μήνες αντί για χρόνια. 

Βέβαια, κάποιοι μπορεί να σκεφτούν, «Είναι ωραίο να σου αρέσει η μάθηση μιας γλώσσας, αλλά μήπως το πραγματικό μυστικό των πολύγλωσσων είναι ότι είναι ταλαντούχοι και εμείς δεν είμαστε;» 

Δεν σας είπα κάτι για τον Μπένι και τον Λούκας. Ο Μπένι έκανε 11 χρόνια Ιρλανδικά και πέντε χρόνια Γερμανικά στο σχολείο. Δεν μπορούσε να τα μιλήσει καθόλου όταν αποφοίτησε. Μέχρι τα 21, πίστευε ότι δεν είχε το γονίδιο της γλώσσας και δεν μπορούσε να μιλήσει άλλη γλώσσα. Τότε άρχισε να ψάχνει τον τρόπο για να μάθει ξένες γλώσσες που ήταν να μιλάει με ντόπιους και να ακούει τα σχόλιά τους, και σήμερα ο Μπένι μπορεί εύκολα να συζητήσει σε 10 γλώσσες. Ο Λούκας προσπαθούσε να μάθει Αγγλικά στο σχολείο για 10 χρόνια. Ήταν από τους χειρότερους μαθητές στην τάξη του. Οι φίλοι του τον κορόιδευαν και του έδωσαν ένα Ρώσικο βιβλίο σαν αστείο επειδή πίστευαν ότι δεν θα μάθαινε ποτέ Αγγλικά ή κάποια άλλη γλώσσα. Τότε ο Λούκας πειραματίστηκε με διάφορες μεθόδους, προσπαθώντας να μάθει με τον δικό του τρόπο, για παράδειγμα, μέσω συνομιλιών με αγνώστους στο Skype. Μετά από 10 χρόνια, Ο Λούκας μιλάει άνετα 11 γλώσσες. 

Δεν μοιάζει με θαύμα; Βλέπω τέτοια θαύματα κάθε μέρα. Σαν μέντορας γλωσσών, βοηθάω ανθρώπους να μάθουν γλώσσες μόνοι τους, και το βλέπω κάθε μέρα. Άνθρωποι αγωνίζονται να μάθουν μια γλώσσα για πέντε, 10, ακόμη και 20 χρόνια, και τότε παίρνουν ξαφνικά την εκμάθηση στα χέρια τους, χρησιμοποιώντας υλικά τους αρέσουν, πιο αποδοτικές μεθόδους, ή καταγράφουν την εκμάθησή τους έτσι ώστε να εκτιμήσουν την πρόοδό τους, και τότε ξαφνικά με έναν μαγικό τρόπο βρίσκουν το ταλέντο που δεν είχαν σε όλη τους τη ζωή. 

Αν κι εσείς προσπαθήσατε να μάθετε κάποια γλώσσα και τα παρατήσατε επειδή σας φάνηκε πολύ δύσκολο ή πιστέψατε ότι δεν έχετε το ταλέντο, δοκιμάστε ξανά. Ίσως απλώς να απέχετε μόλις μια απολαυστική μέθοδο από το να μάθετε άπταιστα εκείνη τη γλώσσα. Ίσως απέχετε μόλις μια μέθοδο από το να γίνετε πολύγλωσσοι. 

Σας ευχαριστώ. 

Πηγή: www.ted.com